Xà cừ (Khaya senegalensis) là là loại gỗ có màu đỏ nhạt, lõi gỗ có màu đỏ tươi thẫm hơn, các thớ gỗ tạo cảm giác rắn chắc và mịn màng. Ngoài tên gọi quen thuộc là xà cừ, cây gỗ này còn được biết đến với tên gọi khác là sọ khỉ.
– Cây xà cừ có tên khoa học là: Khaya senegalensis.
– Xà cừ phân bố tự nhiên ở Bénin, Burkina Faso, Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Tchad, Bờ Biển Ngà, Gabon, Gambia, Ghana, Guinée, Guinea-Bissau, Mali, Niger, Nigeria, Sénégal, Sierra Leone, Sudan, Togo, và Uganda.
– Tại Việt Nam, cây xà cừ phân bố rộng trên khắp cả nước.
Đặc tính sinh thái của cây xà cừ ngoài tự nhiên
– Là cây đại mộc có thể cao từ 35–40 m, đường kính cây có khi đạt đến 2m .
– Cây xà cừ có tán lá xanh, rậm, nhiều cành, cành non cong xuống. lá kép lông chim một lần chẵn.
– Hoa mọc theo chùm tán, hoa nhỏ, có màu trắng có 4 cánh nhỏ màu trắng dính vào nhau, mùa hoa tháng 4-5.
– Quả xà cứ có nang nhỏ, chín vào tháng 10, khi chín bung thành 4 mảnh. Vỏ quả màu xám nâu, vỏ nứt đồng tiền khoanh tròn như cái sọ nên cây còn có tên là sọ khỉ.
– Cây Xà Cừ là loại cây ưa sáng mọc nhanh, dễ trồng, hạt nảy mầm rất khỏe, tái sinh hạt và chồi đều mạnh. Cây xà cừ tăng trưởng rất nhanh, có thể phát triển tốt trên nhiều loại đất, nhiều địa hình, rất phù hợp với nền đất cát của vùng ven biển miền Trung Việt Nam, cây chịu hạn và gió bão rất tốt. Đặc biệt cây có khả năng đề kháng với sâu bệnh rất cao.
– Ngoài ra, xà cừ cũng là loại cây chịu được khô hạn, có khả năng giữ đất, nước, cải thiện môi trường xung quanh, bảo vệ môi trường, có thể tận dụng những mảnh đất nhỏ, hàng rào xung quanh mà không lo tốn diện tích. Vì vậy xu hướng trồng xà cừ đang rất được ưa chuộng
Gỗ xà cừ là gì? Ưu Điểm và Nhược Điểm
Gỗ xà cừ là một trong những loại gỗ phổ biến và có giá trị tại Việt Nam, nổi bật với đặc tính tự nhiên và ứng dụng rộng rãi trong đời sống. Xà cừ thuộc nhóm gỗ IV theo phân loại gỗ của Việt Nam, nhóm này bao gồm các loại gỗ có độ cứng trung bình nhưng lại dễ gia công và mang tính thẩm mỹ cao.
Cây xà cừ có tuổi thọ cao và được trồng nhiều ở các vùng miền nhiệt đới của nước ta, thường được xem là một loại cây cổ thụ với khả năng thích nghi tốt, thậm chí có thể phát triển mạnh mẽ ngay cả trong điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Gỗ xà cừ được đánh giá là loại gỗ tự nhiên chất lượng tốt nhờ độ bền và khả năng chịu lực khá cao. Với vân gỗ đẹp, sắc nét, gỗ xà cừ thường được ưa chuộng trong chế tác nội thất như bàn ghế, tủ kệ, cửa gỗ, và thậm chí là làm đồ thủ công mỹ nghệ, giúp tạo nên không gian sang trọng và ấm áp.
Tuy nhiên, gỗ xà cừ cũng có nhược điểm lớn cần lưu ý, đó là dễ bị cong vênh và nứt rãnh nếu không được xử lý đúng kỹ thuật trước khi đưa vào sản xuất. Để khắc phục vấn đề này, cần có quá trình tẩm sấy, sơn phủ và bảo quản kỹ lưỡng để đảm bảo tuổi thọ và chất lượng sản phẩm từ gỗ xà cừ, đặc biệt trong môi trường có độ ẩm cao.
Gỗ xà cừ không chỉ có ý nghĩa trong đời sống, mà còn thể hiện nét đẹp của văn hóa Việt, góp phần mang đến các sản phẩm nội thất tự nhiên, thân thiện và bền bỉ theo thời gian.
Ứng dụng của gỗ Xà Cừ
Gỗ xà cừ hiện nay được đánh giá cao nhờ độ bền, màu sắc tự nhiên, và vẻ đẹp mộc mạc, nên được sử dụng phổ biến trong sản xuất các sản phẩm nội thất. Các sản phẩm nội thất từ gỗ xà cừ bao gồm bàn, ghế, giường, tủ, kệ, và nhiều đồ trang trí khác, mang đến vẻ đẹp sang trọng, ấm cúng cho không gian sống.
Gỗ xà cừ cũng dễ dàng chế tác, giúp thợ mộc tạo ra các sản phẩm có độ chi tiết và thẩm mỹ cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.
Ngoài ứng dụng trong nội thất, cây xà cừ còn được trồng rộng rãi như một loại cây xanh trong đô thị, tạo cảnh quan xanh mát tại các công viên và ven đường. Với bộ rễ phát triển mạnh, cây xà cừ có khả năng bám chặt vào đất, chịu được tác động của gió bão, giúp tăng tính ổn định trong môi trường đô thị.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, cây cần được cắt tỉa định kỳ, giới hạn đường kính thân không quá 400mm, nhằm giảm thiểu nguy cơ gãy đổ gây ách tắc giao thông và tổn thất về kinh tế.
Việc sử dụng và quản lý cây xà cừ hiệu quả không chỉ giúp làm đẹp không gian sống mà còn bảo vệ an toàn cho cộng đồng.

– Xà cừ không chỉ là một loại gỗ tốt mà còn có thể chữa được một số bệnh như ho, ghẻ và giảm đau. Lá Xà Cừ non có tác dụng hữu hiệu chữa sưng vú, chữa ghẻ,…
– Bên cạnh đó vỏ của cây xà cừ có thể ngâm cùng với quất xanh hay mật ong. Hỗn hợp này có tác dụng chữa ho hiệu quả. Cây xà cừ không chỉ chữa được bệnh mà cây xà cừ còn được dùng để chế biến dầu ăn, bã ép hạt dùng làm đâu đánh cá rất hiệu quả.
>>> Xem thêm: Gỗ Hương và ứng dụng gỗ Hương trong đồ gỗ nội thất